De geraadpleegde bronnen wijzen uit dat de veiligheidssituatie in het land voornamelijk wordt beïnvloed door crimineel geweld afkomstig van georganiseerde gewapende criminele groeperingen. De situatie is de afgelopen jaren aanzienlijk verslechterd, waardoor Ecuador is getransformeerd van een van de veiligste landen in de regio tot het meest onveilige land in 2023.
Ecuador bevindt zich in een periode van politieke onrust, gekenmerkt door gespannen relaties binnen de regering, een verdeeld parlement en een aankomende verkiezingsstrijd.
De overbevolking in de gevangenissen, de gebrekkige staatscontrole hierop, de toegenomen corruptie, de versoepelingen van de wapenwetgeving, de toename van het geweld ten aanzien van gezagsdragers, de versplintering van de gewapende groeperingen en de diversificatie van hun illegale activiteiten dragen hier allemaal toe bij. Tot slot speelt ook de geografische ligging van het land een rol. Omgeven door de twee grootste coca-producenten Colombia en Peru werd het land een belangrijke doorgangsroute in de internationale drugshandel en trok het ook een variëteit van grote internationale drusgkartels aan, die allianties aangingen met de nationale en lokale misdaadorganisaties.
In 2023, onder druk van corruptiebeschuldigingen, organiseerde president Guillermo Lasso vervroegde presidentsverkiezingen. Op 9 augustus 2023 werd presidentskandidaat Fernando Villavicencio tijdens een campagnebijeenkomst in Quito vermoord door een gewapende man. Deze gebeurtenis wordt beschouwd als een indicatie dat het geweld een kritiek niveau heeft bereikt en is doorgedrongen tot de politieke sfeer. Begin 2024, kort na het aantreden van president Daniel Noboa, werd Ecuador geconfronteerd met een golf van crimineel geweld. In januari 2024 vonden diverse gevangenisopstanden plaats, met gijzelingen van personeel, moorden op politieagenten, ontsnappingen van criminele leiders en een gijzeling van televisiemedewerkers, die live werd uitgezonden. Deze gebeurtenissen leidden tot de afkondiging van een nationale noodsituatie, waarbij Noboa verklaarde dat Ecuador zich in een “intern gewapend conflict” bevond. Hij classificeerde 22 criminele organisaties als terroristische groeperingen en zette het leger in om de orde te herstellen.
Sindsdien is de noodtoestand meerdere malen verlengd, hoewel deze niet meer voor het hele grondgebied gold, maar beperkt bleef tot enkele specifieke provincies. De noodtoestand was ook niet meer gebaseerd op een gewapend conflict, omdat het Constitutioneel Hof deze kwalificatie niet aanvaardde. De meest recente verlenging van de noodtoestand, op 3 oktober 2024, geldt voor de provincies Guayas, Los Ríos, Manabí, Orellana, Santa Elena en El Oro, evenals voor de kantons Quito en Camilo Ponce Enríquez (Azuay). De avondklok blijft van kracht. Volgens de regering Noboa vonden tussen januari en oktober 2024 in totaal 4.959 moorden plaats, een daling van 18 % ten opzichte van dezelfde periode in 2023. Hoewel dit als een verbetering wordt beschouwd, blijft 2024 het op één na dodelijkste jaar in de geschiedenis van Ecuador, met hogere cijfers dan in 2022. Andere vormen van criminaliteit, zoals ontvoeringen en afpersing, zijn echter toegenomen. Ook rekrutering van minderjarigen nam de afgelopen jaren toe.
Uit de geraadpleegde bronnen blijkt dat de geografische verdeling van het crimineel geweld in Ecuador een duidelijke concentratie vertoont van geweldsmisdrijven in de kustgebieden, met name in de provincies Guayas, Esmeraldas, Los Ríos, El Oro, Santa Elena en Manabí en in de noordelijke provincies Orellana en Sucumbíos aan de grens met Colombia en Peru.
Het geweld is vooral gericht op rivaliserende bendeleden, met jonge mannen als de voornaamste slachtoffers. Lokale politici, presidentskandidaten, burgemeesters, openbare aanklagers, politieagenten en gevangenispersoneel worden echter ook regelmatig slachtoffer van geweld. De directeur van het Observatorio Ecuatoriano de Crimen Organizado (OECO), Renato Rivera, verklaarde in oktober 2024 dat Ecuador zich in een vroege fase van een “criminele opstand” bevindt, waarbij criminele groeperingen de staat actief destabiliseren om territoriale controle te verwerven. Ook inheemse gemeenschappen, mensenrechtenactivisten en journalisten worden steeds vaker het doelwit van criminele gewapende groeperingen. Uit een onderzoek van Gallup blijkt dat de Ecuadoraanse bevolking het hoogste gevoel van onveiligheid in de regio ervaart.
Beleid
Het beleid dat de commissaris-generaal voert, is gestoeld op een grondige analyse van nauwkeurige en actuele informatie over de algemene situatie in het land van oorsprong. Die informatie wordt op professionele manier verzameld uit verschillende objectieve bronnen, waaronder het EUAA, het UNHCR, relevante internationale mensenrechtenorganisaties, niet-gouvernementele organisaties, vakliteratuur en berichtgeving in de media. Bij het bepalen van zijn beleid baseert de commissaris-generaal zich derhalve niet alleen op de op deze website gepubliceerde COI Focussen opgesteld door Cedoca, dewelke slechts één aspect van de algemene situatie in het land van herkomst behandelen.
Uit het gegeven dat een COI Focus gedateerd zou zijn, kan bijgevolg niet worden afgeleid dat het beleid dat de commissaris-generaal voert niet langer actueel zou zijn.
Bij het beoordelen van een asielaanvraag houdt de commissaris-generaal niet alleen rekening met de feitelijke situatie zoals zij zich voordoet in het land van oorsprong op het ogenblik van zijn beslissing, maar ook met de individuele situatie en persoonlijke omstandigheden van de asielzoeker. Elke asielaanvraag wordt individueel onderzocht. Een asielzoeker moet op een voldoende concrete manier aantonen dat hij een gegronde vrees voor vervolging of een persoonlijk risico op ernstige schade loopt. Hij kan dus niet louter verwijzen naar de algemene omstandigheden in zijn land, maar moet ook concrete, geloofwaardige en op zijn persoon betrokken feiten aanbrengen.
Voor dit land is geen beleidsnota beschikbaar op de CGVS website.