Dit onderzoek verzamelt informatie over de situatie van seksuele en genderminderheden in Angola, in het bijzonder de situatie van homoseksuelen, lesbiennes en transpersonen.
Dit document verzamelt informatie over een verslagperiode van vijf jaar, van 1 juli 2018 tot 1 november 2023. Cedoca heeft het onderzoek afgesloten op 15 november 2023.
De overheid tracht via instellingen als de ministeries van Gezondheid en van Justitie en Mensenrechten of het INLS discriminatie tegen LGBT-personen te bestrijden. Toch stellen LGBT-organisaties dat overheidsbeleid met betrekking tot seksuele geaardheid of genderidentiteit quasi onbestaande is.
De nieuwe Strafwet die in februari 2021 van kracht werd, sanctioneert homoseksuele betrekkingen niet. De wet verbiedt bovendien discriminatie op basis van seksuele geaardheid, onder meer op de arbeidsmarkt, maar niet op basis van genderidentiteit. Verschillende bronnen wijzen echter op het gebrek aan overheidsrichtlijnen met betrekking tot de toepassing van deze nieuwe wetsbepalingen en het gebrek aan wetten ter ondersteuning van de rechten van seksuele en genderminderheden.
De geraadpleegde bronnen vermelden geen gerechtelijke vervolgingen van LGBT-personen. Anderzijds slaagt de overheid er volgens AI niet in om LGBT-personen te beschermen tegen discriminatie of geweld en komen er heel weinig zaken aangespannen door LGBT-personen voor de rechter. Bronnen stellen voorts dat klachten wegens discriminatie of geweld vanwege LGBT-personen weinig zin hebben omwille van corruptie, het gebrek aan kennis en de vooroordelen bij de politie, die soms zelf de daders van het geweld zijn. Er zijn geregeld willekeurige arrestaties, in het bijzonder van transvrouwen in de prostitutie. LGBT-personen doen dan ook zelden aangifte. De goedkeuring van de nieuwe Strafwet heeft hieraan niets veranderd, aldus LGBT-activisten.
Volgens een USAID-studie van 2017 zijn zowat een kwart van de MSM getrouwd of samenwonend en houden velen hun seksuele geaardheid verborgen voor de familie of de maatschappij. De angst voor een publieke outing is groter in landelijke gebieden en kleine steden waar vooroordelen en sociale uitsluiting courant zijn, dan in de meer liberale en tolerante hoofdstad Luanda.
Vooroordelen, stigmatisatie, discriminatie en geweld vormen grote hindernissen voor een gelijke toegang tot gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid en een eerlijke rechtsgang. De USAID-studie van 2017 toont dat een vijfde van de MSM en meer dan een derde van de transvrouwen geweld hadden ervaren tijdens het voorgaande jaar, onder meer vanwege de politie. Maar de belangrijkste bron van discriminatie en geweld is vaak de familie, volgens verschillende bronnen. LGBT-personen die het huis moeten verlaten, komen vaak in erg kwetsbare situaties terecht.
Verschillende bronnen stellen dat transpersonen de meest gemarginaliseerde groep vormen binnen de LGBT-gemeenschap. De Angolese LGBT-beweging staat wel relatief open voor transvrouwen.
Toegang tot gezondheidszorg blijft een uitdaging. LGBT-personen zijn terughoudend om een beroep te doen op medische zorgen omwille van het gebrek aan kennis en training van medisch personeel, de mogelijke stigmatisering vanwege gezondheidswerkers, die soms weigeren zorg te verlenen, of twijfels omtrent de vertrouwelijkheid van hiv-testen, aldus de USAID-studie van 2017. LGBT-activisten wijzen ook op discriminatie en geweld op school, onder meer wegens een gebrek educatief materiaal en beleidslijnen omtrent seksuele geaardheid en genderidentiteit. De schooluitval is hoog en leidt LGBT-personen vaak naar onzekere jobs. Op de arbeidsmarkt zijn LGBT-personen geregeld het slachtoffer van discriminatie, ongewenste intimiteiten en uitbuiting.
Luanda kent enkele plekken waar leden van de LGBT-gemeenschap elkaar kunnen ontmoeten zonder angst voor agressie, aldus een LGBT-activiste. De organisatie AIA richtte in 2020 No Cubico, een cultuurhuis en shelter, op voor LGBT-personen.
USDOS ziet geen wettelijke restricties voor de verschillende formele en informele LGBT-organisaties, die vrijuit kunnen functioneren, maar kampen met financiële en logistieke problemen. Er bestaan wel grote bureaucratische uitdagingen voor de officiële registratie. De participatie van LGBT-organisaties in het beleid beperkt zich bijna uitsluitend tot de nationale hiv/aids-strategie.
Beleid
Het beleid dat de commissaris-generaal voert, is gestoeld op een grondige analyse van nauwkeurige en actuele informatie over de algemene situatie in het land van oorsprong. Die informatie wordt op professionele manier verzameld uit verschillende objectieve bronnen, waaronder het EUAA, het UNHCR, relevante internationale mensenrechtenorganisaties, niet-gouvernementele organisaties, vakliteratuur en berichtgeving in de media. Bij het bepalen van zijn beleid baseert de commissaris-generaal zich derhalve niet alleen op de op deze website gepubliceerde COI Focussen opgesteld door Cedoca, dewelke slechts één aspect van de algemene situatie in het land van herkomst behandelen.
Uit het gegeven dat een COI Focus gedateerd zou zijn, kan bijgevolg niet worden afgeleid dat het beleid dat de commissaris-generaal voert niet langer actueel zou zijn.
Bij het beoordelen van een asielaanvraag houdt de commissaris-generaal niet alleen rekening met de feitelijke situatie zoals zij zich voordoet in het land van oorsprong op het ogenblik van zijn beslissing, maar ook met de individuele situatie en persoonlijke omstandigheden van de asielzoeker. Elke asielaanvraag wordt individueel onderzocht. Een asielzoeker moet op een voldoende concrete manier aantonen dat hij een gegronde vrees voor vervolging of een persoonlijk risico op ernstige schade loopt. Hij kan dus niet louter verwijzen naar de algemene omstandigheden in zijn land, maar moet ook concrete, geloofwaardige en op zijn persoon betrokken feiten aanbrengen.
Voor dit land is geen beleidsnota beschikbaar op de website.