Deze research interesseert zich hoofdzakelijk voor de specifieke situatie van homoseksuelen in Rwanda. Cedoca zal echter vaak verwijzen naar het letterwoord LGBT, dat andere begrippen omvat maar wordt gebruikt door een groot aantal geraadpleegde bronnen. Bovendien verwijst de term “homoseksueel” zowel naar mannen als naar vrouwen maar als de nadruk moet worden gelegd op de specifieke dimensie van de ervaring van mannen of vrouwen, zal Cedoca de termen “gay” en “lesbienne” gebruiken.
Cedoca heeft in deze COI Focus ook informatie over de genderidentiteit in Rwanda opgenomen, vooral wanneer deze informatie opduikt in de ruimere context van de LGBT-rechten.
Het documentair onderzoek behandelt de periode van 2014 tot 22 oktober 2019.
Het Rwandese Strafwetboek bestraft noch homoseksualiteit noch betrekkingen tussen personen van hetzelfde geslacht. De Rwandese grondwet verbiedt elke discriminatie op basis van verschillende criteria, inclusief het geslacht, maar vermeldt nergens de seksuele geaardheid of de genderidentiteit.
Cedoca vond geen informatie over gerechtelijke acties tegen LGBT’s. Volgens ngo’s hebben LGBT’s echter moeilijk toegang tot adequate juridische bijstand. Sommige organisaties menen dat LGBT’s zich niet kunnen beroepen op de bescherming van het gerecht of van de politie wegens de vooroordelen en de onwetendheid van deze overheidsinstellingen. De hoge mate van maatschappelijke stigmatisering en discriminatie is bovendien een factor die de LGBT’s belet klacht in te dienen. Sommige LGBT’s verklaren daarentegen dat ze niet worden gediscrimineerd door de overheid.
Volgens verschillende bronnen worden LGBT’s nog altijd geïntimideerd, gearresteerd en kortstondig illegaal opgesloten op basis van valse verklaringen zoals schending van de goede zeden. Vaak zijn de hulptroepen van het leger of de politie hiervoor verantwoordelijk.
De geraadpleegde bronnen benadrukken unaniem dat de LGBT-gemeenschap wordt gediscrimineerd, gestigmatiseerd en dat haar rechten worden geschonden in een cultureel conservatieve Rwandese maatschappij die in ruime mate wordt beïnvloed door religie. De meeste LGBT’s verklaren dat het zeer moeilijk is, “uit de kast te komen” uit angst te worden gestigmatiseerd en uitgesloten door hun familieleden, vrienden of buren. Op het platteland zijn de negatieve houding ten opzichte van de LGBT’s en hun maatschappelijke isolement groter dan in de steden, waar sommige LGBT’s opener durven te zijn over hun seksuele geaardheid.
Tijdens een enquête uit 2008 en 2009 onder een honderdtal MSM’s in Kigali verklaarde een op vijf deelnemers te zijn mishandeld, inclusief seksueel geweld, wegens zijn seksuele geaardheid. Hoewel er nog altijd geweld plaatsvindt, is het geweld ten opzichte van LGBT’s sinds 2009 aanzienlijk verminderd volgens een onderzoek van Laterite uit 2018.
De geraadpleegde bronnen vermelden verschillende maatschappelijke gebieden waar LGBT’s worden gediscrimineerd. Getuigen verklaren dat ze door hun families werden uitgesloten. Anderen worden in scholen geïntimideerd en gediscrimineerd door andere leerlingen of door het lerarenkorps. Anderen beweren dat ze op de arbeids- en huisvestingsmarkt worden gestigmatiseerd. Verschillende getuigen werden verjaagd uit hun woning. Het aantal vroegtijdige schoolverlaters, analfabetisme, werkloosheid, dakloosheid en armoede zijn bijzonder hoog binnen de LGBT-gemeenschap.
Op gebied van gezondheid is de toegang tot de gebruikelijke medische structuren moeilijk wegens de stigmatisering van de LGBT’s. Een aantal organisaties, vooral in de hoofdstad, zorgen echter voor LGBT’s en bieden diverse gezondheidszorgen aan.
Sinds 2004 aanschouwden verschillende organisaties die de rechten van LGBT’s verdedigen, het levenslicht. Zij worden zelden officieel geregistreerd en ze identificeren zich niet altijd als LGBT-verenigingen uit angst te worden afgewezen door de overheid. Deze organisaties worden geconfronteerd met een gebrek aan middelen en ervaring. Sommige meer algemene organisaties nemen LGBT’s ook op in hun diensten en pleidooien. De LGBT-organisaties zijn terughoudend om zich te uiten in de Rwandese media, die ze ervan beschuldigen homofoob te zijn.
President Kagame verklaarde dat homoseksualiteit “geen probleem is” in Rwanda. Tegelijk spreekt de president, net als de meeste politieke personaliteiten, zich niet openlijk uit over homoseksualiteit. Verschillende bronnen spreken van een strategische stilte vanwege de overheid. De politieke mobilisatie van de LGBT-gemeenschap is beperkt.
Verschillende bronnen benadrukken de zeer negatieve houding ten opzichte van LGBT’s van de christelijke en moslimgeestelijken, die oproepen tot discriminatie en intolerantie. De TFAM-kerk in Kigali werd echter specifiek opgericht om LGBT’s op te nemen.
Beleid
Het beleid dat de commissaris-generaal voert, is gestoeld op een grondige analyse van nauwkeurige en actuele informatie over de algemene situatie in het land van oorsprong. Die informatie wordt op professionele manier verzameld uit verschillende objectieve bronnen, waaronder het EASO, het UNHCR, relevante internationale mensenrechtenorganisaties, niet-gouvernementele organisaties, vakliteratuur en berichtgeving in de media. Bij het bepalen van zijn beleid baseert de commissaris-generaal zich derhalve niet alleen op de op deze website gepubliceerde COI Focussen opgesteld door Cedoca, dewelke slechts één aspect van de algemene situatie in het land van herkomst behandelen.
Uit het gegeven dat een COI Focus gedateerd zou zijn, kan bijgevolg niet worden afgeleid dat het beleid dat de commissaris-generaal voert niet langer actueel zou zijn.
Bij het beoordelen van een asielaanvraag houdt de commissaris-generaal niet alleen rekening met de feitelijke situatie zoals zij zich voordoet in het land van oorsprong op het ogenblik van zijn beslissing, maar ook met de individuele situatie en persoonlijke omstandigheden van de asielzoeker. Elke asielaanvraag wordt individueel onderzocht. Een asielzoeker moet op een voldoende concrete manier aantonen dat hij een gegronde vrees voor vervolging of een persoonlijk risico op ernstige schade loopt. Hij kan dus niet louter verwijzen naar de algemene omstandigheden in zijn land, maar moet ook concrete, geloofwaardige en op zijn persoon betrokken feiten aanbrengen.
Voor dit land is geen beleidsnota beschikbaar op de website.