Deze COI Focus beschrijft de situatie van Tigrayanen in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba. Dit rapport is een update van de COI Focus Ethiopië. De situatie van Tigreërs in Addis Abeba van 23 juni 2023. Het behandelt de periode van mei 2023 tot mei 2024. Cedoca rondde het onderzoek af op 27 juni 2024.
Cedoca voerde een fact-findingmissie (FFM) uit naar Ethiopië van 14 tot 24 november 2023. Deze missie is ondernomen met de financiële steun van het Europese Asylum, Migration and Integration Fund (AMIF).
De vijandelijkheden in de noordelijke regio Tigray die starten in november 2020, gaan gepaard met repressie en arrestaties van Tigrayanen in de rest van het land. De arrestatiecampagnes van Tigrayanen tijdens het conflict varieerden in omvang en gebeurden in golven. Deze verschillende episodes lopen in lijn met de gebeurtenissen doorheen het conflict.
Het aantal acties tegen Tigrayanen neemt aanzienlijk af na het opheffen van de noodtoestand in februari 2022 en na het CoHA tussen het Tigray People’s Liberation Front en de federale regering in november 2022. Bronnen halen aan dat, ondanks de schijnbare terugkeer naar het normale leven na het CoHA, veel Tigrayanen hun vertrouwen in de Ethiopische staat verloren zijn. Velen ervaren psychologische en economische gevolgen van de maatregelen waaraan ze in de periode november 2020–november 2022 onderworpen zijn.
De bronnen waarmee Cedoca sprak tijdens de FFM in Ethiopië in november 2023 vermelden dat alle Tigrayanen die werden opgepakt en vastgehouden onder de noodtoestand gradueel zijn vrijgelaten na de opheffing van de noodtoestand in februari 2022, met uitzondering van diegenen waartegen een gerechtelijke zaak aanhangig is of diegenen die veroordeeld zijn. Een bron haalt aan dat er geen officiële cijfers zijn, maar dat - voor zover zij weten - alle burgers die arbitrair werden vastgehouden zijn vrijgelaten.
Duizenden Tigrayanen die deel uitmaken van de ENDF werden kort na de uitbraak van de oorlog in november 2020 gearresteerd. Volgens een rapport van een lokale mensenrechtenorganisatie zitten in april 2024 nog minstens 154 voormalige personeelsleden van de ENDF van Tigray-afkomst vast, verspreid over zestien federale militaire kampen en gevangenissen in het hele land. Een andere mensenrechtenorganisatie heeft weet van 51 verdwijningen, 143 personen die een straf uitzitten en één persoon die nog niet werd berecht onder de voormalige ENDF-personeelsleden van Tigray-afkomst. Volgens de cijfers van de tweede organisatie kwamen 33 anderen om in detentie.
De bronnen waarmee Cedoca sprak tijdens een FFM naar Ethiopië in november 2023 waren het er over eens dat de situatie voor Tigrayanen in de hoofdstad verbeterd was en dat er niet langer sprake was van discriminatie van Tigrayanen door de autoriteiten. Enkele bronnen haalden aan dat de algemene mensenrechtensituatie in het land achteruit gaat en dat de focus van de autoriteiten eerder gericht is op personen van Amhara-afkomst. Een bron wijst er wel op dat Tigrayanen niet vertegenwoordigd zijn in federale instituties of veiligheidsinstellingen zoals de politie. Identiteitsdocumenten zijn niet altijd makkelijk te bekomen voor Tigrayanen in Addis Abeba, onder meer door de onderbreking van administratieve diensten in Tigray.
Op 4 augustus 2023 kondigt de Ethiopische ministerraad de noodtoestand af in de regio Amhara. In de dagen en weken nadien vinden arrestaties plaats in de regio Amhara alsook in de hoofdstad Addis Abeba. De arrestaties viseren vooral burgers van Amhara-afkomst, maar treffen ook - in mindere mate - Oromo, daklozen, irreguliere migranten en Eritreeërs. Er vinden daarnaast gerichte arrestaties plaats van journalisten en opposanten. In december 2023 en maart 2024 is sprake van arrestaties in Addis Abeba van jongeren met (vermeende) banden met Amhara- en Oromo-militanten.
Op het einde van maart 2024 en in april 2024 gaan geruchten de ronde over arrestaties van jonge Tigrayanen in de hoofdstad. Deze arrestaties gebeuren vanwege een (vermeende) alliantie tussen Fano-groepen en de TDF. Twee bronnen halen aan dat er nog steeds arrestaties van Tigrayanen plaatsvinden in de hoofdstad, maar dat het aantal arrestanten en de duur van de detentie danig verschilt met de situatie tijdens de oorlog. Volgens een bron zou het voornamelijk gaan over Tigrayanen met TDF-affiliatie, Tigrayanen zonder geldig identiteitsbewijs, Tigrayanen die in groep rondhangen in bars en koffiehuizen, en straatverkopers, bedelaars en daklozen.
De noodtoestand eindigt begin juni 2024. De EHRC eist hierop de vrijlating van personen die op grond van het nooddecreet gevangen zitten.
In juni 2024 zijn de inwoners van de regio Tigray nog steeds niet vertegenwoordigd in het federale parlement en de federale rechtbank, noch binnen het ministerie van Justitie, het ministerie van Buitenlandse Zaken, het ministerie van Financiën en andere kritische instellingen. Bronnen halen aan dat er geen gelijke vertegenwoordiging is in de veiligheidsinstellingen, zoals het leger, de politie- en de inlichtingendiensten.
De informatie over de behandeling door de Ethiopische autoriteiten van terugkeerders van Tigray–etnie in de onderzoeksperiode (mei 2023 – mei 2024) is schaars. Cedoca vond geen informatie over de behandeling van Tigrayanen die terugkeerden vanuit Europa in de onderzoeksperiode. Cedoca vernam wel van een incident in juli 2023 waarbij een Tigrayaan die reisde vanuit Australië geen toelating kreeg om door te reizen naar Mekelle vanuit de luchthaven van Addis Abeba en kortstondig werd vastgehouden alvorens het land te worden uitgezet. Een advocaat werkzaam binnen een mensenrechtenorganisatie haalt een concreet incident aan waarbij een voormalig lid van de VN-Vredesmacht, gestationeerd op de grens tussen Soedan en Zuid-Soedan, na terugkeer naar Ethiopië is gearresteerd en veroordeeld voor een militaire rechtbank in juni 2024.
Beleid
Het beleid dat de commissaris-generaal voert, is gestoeld op een grondige analyse van nauwkeurige en actuele informatie over de algemene situatie in het land van oorsprong. Die informatie wordt op professionele manier verzameld uit verschillende objectieve bronnen, waaronder het EUAA, het UNHCR, relevante internationale mensenrechtenorganisaties, niet-gouvernementele organisaties, vakliteratuur en berichtgeving in de media. Bij het bepalen van zijn beleid baseert de commissaris-generaal zich derhalve niet alleen op de op deze website gepubliceerde COI Focussen opgesteld door Cedoca, dewelke slechts één aspect van de algemene situatie in het land van herkomst behandelen.
Uit het gegeven dat een COI Focus gedateerd zou zijn, kan bijgevolg niet worden afgeleid dat het beleid dat de commissaris-generaal voert niet langer actueel zou zijn.
Bij het beoordelen van een asielaanvraag houdt de commissaris-generaal niet alleen rekening met de feitelijke situatie zoals zij zich voordoet in het land van oorsprong op het ogenblik van zijn beslissing, maar ook met de individuele situatie en persoonlijke omstandigheden van de asielzoeker. Elke asielaanvraag wordt individueel onderzocht. Een asielzoeker moet op een voldoende concrete manier aantonen dat hij een gegronde vrees voor vervolging of een persoonlijk risico op ernstige schade loopt. Hij kan dus niet louter verwijzen naar de algemene omstandigheden in zijn land, maar moet ook concrete, geloofwaardige en op zijn persoon betrokken feiten aanbrengen.
Voor dit land is geen beleidsnota beschikbaar op de CGVS website.