Erkenning tot vluchtelingenstatus
Met de machtsovername door de Taliban is de situatie voor vele Afghanen veranderd.
Veel verzoekers afkomstig uit Afghanistan hebben nood aan bescherming. Die zal geboden worden door erkenning van de status van vluchteling. Het toepassingsgebied voor de erkenning van de status van vluchteling is ruimer dan die voor de machtsovername door de Taliban. Vele Afghanen zullen dus kunnen rekenen op een status van vluchteling.
Het gaat om veel verschillende profielen zoals journalisten, mensenrechtenactivisten, opposanten en critici van de taliban, personen met bepaalde functies onder de vorige regering, bepaalde medewerkers van de vroegere buitenlandse troepen en organisaties, bepaalde minderheden, LGBT-personen en andere personen die ingaan tegen conservatieve of religieuze normen en waarden, alleenstaande minderjarigen of vrouwen zonder een netwerk, familieleden van bepaalde risicoprofielen … .
Subsidiaire bescherming
Daartegenover is er vandaag niet langer een reden tot toekenning van de status van subsidiaire bescherming. Dit heeft te maken met de sterk gewijzigde veiligheidssituatie.
Er zijn nog steeds aanslagen en gewelddadige incidenten. Het gaat dan voornamelijk om doelgericht geweld. Personen die hierbij geviseerd zijn, komen in het algemeen in aanmerking voor de erkenning van de status van vluchteling. Zij kunnen dus rekenen op bescherming door erkenning van de status van vluchteling. Er is in Afghanistan niet langer een reëel risico om slachtoffer te worden van willekeurig geweld is.
Er is ook geen reden tot toekenning van de status van subsidiaire bescherming omwille van de humanitaire situatie.
In principe is het niet mogelijk een status van subsidiaire bescherming te bekomen omwille van socio-economische redenen. Dit kan slechts in geval van zeer extreme omstandigheden en wanneer die situatie bovendien het gevolg is van opzettelijk handelen of nalaten van een actor (in casu eventueel de taliban). Die situatie is niet aanwezig in Afghanistan.
Beleid bevestigd door de RvV
Het CGVS had dit beleid al eerder dit jaar vastgelegd. Het CGVS heeft de voorbije maand vele beslissingen genomen waarbij dit beleid werd toegepast, zowel beslissingen van erkenning van de status van vluchteling als beslissingen van weigering. Tegen de beslissingen van weigering werden beroepen ingediend bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV).
Recent heeft de RvV een aantal arresten geveld. De RvV heeft het beleid van het CGVS bevestigd. De arresten bevestigen dat, rekening houdend met de actuele situatie in Afghanistan, er geen reden is tot toekenning van de status van subsidiaire bescherming, zowel omwille van de veiligheidssituatie als de humanitaire situatie. Voor een aantal dossiers werd de beslissing hervormd of vernietigd, omwille de bijzondere individuele situatie van de verzoeker. Deze arresten brengen het beleid van het CGVS niet in het gedrang.
Actieplan
Het CGVS zal verder de verzoeken om internationale bescherming voor personen afkomstig uit Afghanistan consequent beoordelen.
Er werd bovendien een bijzonder actieplan uitgewerkt, om de komende maanden de achterstand voor de dossiers van personen afkomstig uit Afghanistan weg te werken. Er zullen verder vele beslissingen worden genomen, zowel beslissingen van erkenning van de status van vluchteling als beslissingen van weigering.
Cijfergegevens
In de periode september 2021 – september 2022 nam het CGVS een eindbeslissing voor 4.585 personen (3.931 dossiers) afkomstig uit Afghanistan. Aan 2.235 personen (1.632 dossiers) van hen kende het CGVS een status van internationale bescherming toe. De beschermingsgraad voor deze periode bedroeg 41,6 %. Wanneer we de beslissingen niet-ontvankelijkheid (het betreft hier beslissingen niet-ontvankelijk volgend verzoek en beslissingen niet-ontvankelijk reeds internationale beschermingsstatus in een andere EU-lidstaat) buiten beschouwing laten bedroeg de beschermingsgraad 52,2%.