In 2021 is de situatie in Afghanistan op zeer korte tijd zeer sterk gewijzigd. Niemand had de snelle opmars van de taliban en het neerleggen van de wapens door de vorige regering voorzien. De VS en zijn bondgenoten hebben na de machtsovername een nooit geziene evacuatieactie georganiseerd van Afghanen die voor de buitenlandse troepen gewerkt hadden of die vervolging riskeerden. Zo hebben nog vele Afghanen met een risico op vervolging onder de taliban het land kunnen verlaten. Maar velen zijn niet kunnen vertrekken, onder hen ook nog velen die vervolging riskeerden.
De situatie in Afghanistan is problematisch. Dit is al jaren zo, ook onder de regering die gesteund werd door de VS en zijn bondgenoten. Met de machtsovername door de taliban is de situatie er niet beter op geworden. Dit geldt in het bijzonder voor de vele personen die vervolging riskeren. Met de machtsovername is ook de veiligheidssituatie fundamenteel gewijzigd, doordat de gevechten tussen de troepen van de vorige regering en de taliban opgehouden zijn.
Na de machtsovername in augustus 2021 heeft het CGVS zoals in de meeste andere EU-landen beslist tot een beperkte, tijdelijke opschorting van het nemen van beslissingen. Er was te weinig informatie voorhanden om de veiligheidssituatie of het risico voor een aantal profielen te beoordelen. Maar voor vele personen of profielen was het duidelijk dat er een reëel risico bij terugkeer aanwezig zou zijn. Voor hen gold de beslissingsstop niet: zij werden erkend als vluchteling.
In maart 2022 werd de beslissingsstop opgeheven. Het CGVS was van oordeel dat er opnieuw voldoende informatie is om alle dossiers te beoordelen. Vele Afghanen komen in aanmerking voor de vluchtelingenstatus. Maar niet elke Afghaan loopt een reëel risico bij terugkeer op bescherming. Dat het regime van de taliban uiterst problematisch is, betekent niet dat elke Afghaan vervolging riskeert.
Zoals voor alle landen van herkomst beoordeelt het CGVS de situatie in Afghanistan met de vereiste omzichtigheid in perspectief van de definities van vluchteling en subsidiaire bescherming. Indien er een nood aan bescherming bestaat, wordt een status van internationale bescherming toegekend. Het CGVS beschouwt dit als zijn missie. Als de voorwaarden voor toekenning van die status niet vervuld zijn, neemt het CGVS een weigeringsbeslissing.