Dit rapport beschrijft de houding van de Tunesische autoriteiten ten opzichte van hun onderdanen die naar hun land terugkeren nadat ze het land illegaal hebben verlaten en/of een verzoek om internationale bescherming in België hebben ingediend en/of er verbleven hebben. Er wordt niet nader ingegaan op de behandeling door de autoriteiten van terugkeerders met een politiek, etnisch, religieus of terroristisch profiel.
Dit rapport omvat de periode van januari 2019 tot begin februari 2021. Cedoca heeft het onderzoek afgesloten op 9 februari 2021.
De emigratie vanuit Tunesië naar Europa is al sinds de onafhankelijkheid een permanent gegeven. Reeds in de jaren zestig van de twintigste eeuw bestonden er migratieovereenkomsten met verschillende Europese landen, waaronder ook België. Na de revolutie van 2011 kende de irreguliere migratie over zee een sterke toename. Deze vorm van migratie blijft ook vandaag voor een belangrijke instroom zorgen die vooral op Italië is gericht.
Zowel de Tunesische Grondwet als een aantal andere wetten garanderen de vrijheid om het land te verlaten en om terug te keren. Wie op een geldige manier reist, maar in het buitenland in de illegaliteit verzeild is geraakt, wordt niet gestraft bij terugkeer. Reizen naar het buitenland zonder geldige identiteitsdocumenten is in principe strafbaar.
De EU heeft een raamakkoord met Tunesië over de controle van de buitengrenzen, de sturing van de migratie en de terugname van Tunesische staatsburgers. Ook een reeks Europese landen hebben met de Tunesische staat migratieovereenkomsten gesloten. België heeft een MOU met Tunesië over onder andere de terugname van Tunesische staatsburgers gesloten. De inhoud van dit document is vertrouwelijk.
De cijfers voor de vrijwillige en gedwongen terugkeer van Tunesische burgers in 2019 en 2020 zijn laag: slechts tien vrijwillige terugkeerders in twee jaren volgens IOM. DVZ meldt tussen januari 2019 en eind september 2020 28 gedwongen terugkeerders.
Wie vrijwillig terugkeert kan aanspraak maken op een terugbetaling van de reiskosten, een terugkeerpremie en re-integratiehulp. Voor kwetsbare profielen gelden gunstigere voorwaarden. De re-integratiehulp na aankomst in Tunesië is beperkt in de tijd.
Er zijn geen indicaties in de geraadpleegde bronnen dat vrijwillig of gedwongen terugkerende Tunesiërs slachtoffer worden van lichamelijke mishandeling of langdurige opsluiting. Verbale agressie door de controlerende instanties aan de grens en kortstondige opsluiting komt volgens een bron wel voor.
Het hoofdprobleem voor terugkeerders is de socio-economische situatie: het is niet evident om werk te vinden en om niet afhankelijk te zijn van familieleden. Veel terugkeerders zijn van plan om Tunesië opnieuw te verlaten omdat zij hun situatie als uitzichtloos ervaren.
Policy
Het beleid dat de commissaris-generaal voert, is gestoeld op een grondige analyse van nauwkeurige en actuele informatie over de algemene situatie in het land van oorsprong. Die informatie wordt op professionele manier verzameld uit verschillende objectieve bronnen, waaronder het EASO, het UNHCR, relevante internationale mensenrechtenorganisaties, niet-gouvernementele organisaties, vakliteratuur en berichtgeving in de media. Bij het bepalen van zijn beleid baseert de commissaris-generaal zich derhalve niet alleen op de op deze website gepubliceerde COI Focussen opgesteld door Cedoca, dewelke slechts één aspect van de algemene situatie in het land van herkomst behandelen.
Uit het gegeven dat een COI Focus gedateerd zou zijn, kan bijgevolg niet worden afgeleid dat het beleid dat de commissaris-generaal voert niet langer actueel zou zijn.
Bij het beoordelen van een asielaanvraag houdt de commissaris-generaal niet alleen rekening met de feitelijke situatie zoals zij zich voordoet in het land van oorsprong op het ogenblik van zijn beslissing, maar ook met de individuele situatie en persoonlijke omstandigheden van de asielzoeker. Elke asielaanvraag wordt individueel onderzocht. Een asielzoeker moet op een voldoende concrete manier aantonen dat hij een gegronde vrees voor vervolging of een persoonlijk risico op ernstige schade loopt. Hij kan dus niet louter verwijzen naar de algemene omstandigheden in zijn land, maar moet ook concrete, geloofwaardige en op zijn persoon betrokken feiten aanbrengen.
Voor dit land is geen beleidsnota beschikbaar op de website.